Als je iets wilt onderzoeken, of je wilt iets weten van je (potentiële) klanten, dan kan het lonen om een vragenlijst rond te sturen en/of een enquête te houden. Ik kwam een bizarre vragenlijst tegen die me inspireerde 10 tips voor vragenlijsten op te stellen.

 

1. Niet doen: beginnen met man/vrouw

Uit onderzoek blijkt dat zowel vrouwen als mannen zich ‘naar hun gender’ gaan gedragen als hen vooraf wordt gevraagd welk geslacht zij hebben. Wil je dus weten of vrouwen je product of dienst leuker vinden dan mannen, of wil je teksten hoe men per geslacht ergens op reageert? Of wil je dat mensen met een open blik je vragenlijst in komen? Vraag dan achteraf pas dit soort gegevens.

 

2. Niet doen: doelloos vragen stellen

‘Startups een beter inzicht helpen te krijgen in de markt’ is behalve een hele mondvol zo vaag als het kan. Niemand snapt nu waarom hij of zij de vragenlijst invult. Bonus: als je een duidelijk doel kunt omschrijven voor je vragenlijst, maakt dit voor jezelf helder waarom je er eentje maakt (en dat helpt bij het formuleren van je vragen.

3. Niet doen: vage vragen stellen

Waar de omschrijving van je doel vaag kan worden omschreven, kan dit ook met je vragen zelf. Wat dacht je van ‘Hoe oud is uw oudste, naaste familielid dat nog alleen woont?’ Dit is typisch zo’n vraag die alleen maar meer vragen oproept. In hoeverre is een familielid je ‘naaste’ familielid? Valt onder begeleiding wonen ook onder ‘alleen wonen’ of gaat het puur om iemand die nog zelfstandig gehuisvest is?

 

4. Niet doen: niets toelichten

Elke vraag die je stelt moet relevant zijn. Stel je een vraag die niet relevant lijkt? Leg dan uit waarom je het antwoord hierop graag wilt weten.

 

5. Niet doen: van hak op de tak springen

Van ‘neemt u wel eens zoetigheden uit het buitenland mee?’ naar ‘heeft u een platenspeler?’ is een gekke overgang. Als je zo’n gekke overgang hebt, leid deze dan in, bijvoorbeeld door te zeggen: ‘Nu willen wij u enkele vragen stellen over platenspelers.’ En vergeet punt 4 niet: als het heel vreemd lijkt om zomaar een ander onderwerp aan te snijden, leg het dan uit.

 

6. Niet doen: taalfouten maken

Wil je serieus genomen worden, zorg er dan voor dat er geen taalfouten in je vragenlijst staan.

7. Wel doen: bedanken voor de moeite

Bijvoorbeeld door een prijs (of meerdere prijzen) te verloten onder alle deelnemers. Iedereen die je vragenlijst invult, besteedt er tenslotte (vaak kostbare) tijd aan. Dat mag je best belonen. Heb je echt geen budget? Sluit dan in elk geval af met een oprecht dankwoord (of een leuk grapje, dat doet het ook vaak goed). Bedenk ook: je kunt desnoods een dienst van jezelf gratis verlenen als prijs.

 

8. Wel doen: aangeven hoe lang de enquête duurt

Dit kun je op twee manieren doen (en die twee kunnen ook nog eens allebei in één enquête, fantastisch toch?):

1. Vooraf melden hoe lang je bezig bent met invullen (en schat dit liever iets te hoog dan iets/veel te laag in);
2. In de vragenlijst een voortgangsmonitor opnemen, bijvoorbeeld met 8/10 pagina’s of 5/10 minuten. Een gekleurd voortgangsbalkje is daar altijd mooi bij. Je kunt ook in percentages werken (50% voltooid).

Niet alle tools voor enquêtes bieden de tweede mogelijkheid, maar het is een fijne bonus.

 

9. Wel doen: testen

Voordat je je vragenlijst de wereld in slingert, test hem. Werkt alles naar behoren? Test hem niet alleen – laat ook anderen er een kritische blik op werpen. Haal de laatste taal- of typfoutjes eruit, voeg wat mooie beelden toe die een vraag verduidelijken, kortom: zet de puntjes op de i.

10. Wel doen: je netwerk inzetten

Je weet nooit wie jij kent die weer iemand kent die tot je doelgroep behoort (snap je hem nog?). Zet dus vooral je netwerk in. Deel je vragenlijst via Facebook, Twitter, Google+ of Tsu en vraag anderen om hem te delen.
Nieuwsgierig naar de vragenlijst die me inspireerde? Bekijk hem hier. Creatiefschrijven.net heeft overigens niets met deze vragenlijst te maken. En, dat moet gezegd worden: hij is niet alleen maar slecht.

 

Waar zet jij vragenlijsten of enquêtes voor in? Heb je weleens fouten gemaakt? Deel ze! Iemand anders kan er ook iets aan hebben.